De Kantharos van Stevensweert

Maand van de Geschiedenis

Ontdek een van de topstukken van Romeins Limburg: de Kantharos van Stevensweert. Tegenwoordig weten we dat dit een zeer waardevolle, versierde zilveren drinkbeker van 2000 jaar oud is. Maar zo'n 80 jaar geleden had men dat nog niet helemaal door. Of toch wel?

Toen de beker in de jaren ’40 van de 20e eeuw werd teruggevonden in de Maas bij Stevensweert, had de vinder, Jacques Bongers, geen idee van de waarde. Hij dacht dat het een oud wierookvat was. In die veronderstelling deed hij het ding van de hand.  De nieuwe eigenaars, het echtpaar Van der Linden-Schoonenberg, brachten de beker naar edelsmid Leo Brom om meer over de beker te weten te komen. Leo Brom gaf aan dat de beker niet van grote waarde was, maar wilde hem wel overkopen. Hij kocht de beker uiteindelijk voor slechts 125 gulden, drie keer de zilverwaarde. Maar wist Leo Brom toen echt nog niet wat de beker écht waard was...?

Zeldzaam meesterwerk

Binnen een jaar na de koop, publiceerde Leo Brom namelijk een artikel waarin hij zegt dat "met deze bodemvondst een zeer zeldzaam meesterwerk van Grieks-Romeinse oorsprong aan het licht is gekomen". De waarde van de beker bleek tienduizenden guldens te zijn. Het vermoeden dat hij dit al wist tijdens de koop groeide bij de vorige eigenaars, het echtpaar Van der Linden-Schoonenberg. Nu zij de echte waarheid over de beker wisten, voelden zij zich door Brom voorgelogen. 

Jarenlange rechtszaken

Dit leidde tot een jarenlange rechtszaak waarin het echtpaar Van der Linden-Schoonenberg beweerde dat ze misleid waren door Brom, die vermoedelijk tijdens de koop al lang wist wat voor bijzondere beker hij in handen kreeg. Het echtpaar voerde aan dat de werkelijke waarde van de kantharos voor hen was achtergehouden bij de verkoop en dat de koop gebaseerd was op 'dwaling': ze wilden de koop terugdraaien of de huidige waarde voor de beker ontvangen. Na meerdere uitspraken in het voordeel van beide partijen, werd er telkens hoger beroep aangetekend tot de zaak bij de Hoge Raad terecht kwam. Hier werd besloten in het voordeel van Brom, waarbij werd vastgesteld dat de koop geldig bleef. Er kon niet bewezen worden dat Brom tijdens de koop wist van de waarde van de zilveren beker. Deze rechtszaak maakt de kantharos van Stevensweert hét schoolvoorbeeld voor het juridische begrip 'dwaling'. 

De echte waarheid nam Leo Brom uiteindelijk mee in zijn graf.