Tentoonstelling: Van Glas, gemaakt in de Oudheid

In de tentoonstelling Van Glas, gemaakt in de oudheid ontdek je ruim 200 glazen voorwerpen uit de archeologiecollectie van het Allard Pierson. Transparant of ondoorzichtig, in felle of zachte kleuren, sierlijk gedecoreerd en bijzonder gevormd; het is verbazingwekkend dat het breekbare materiaal eeuwenlang zo mooi is gebleven. Net zo bijzonder is het vakmanschap waarmee de glazen gebruiks- en siervoorwerpen zijn gemaakt. De afgelopen jaren zijn de nieuwste onderzoeksmethoden ingezet om de technische aspecten van glas uit de oudheid te doorgronden. In de tentoonstelling kan je genieten van de schoonheid van de verzameling en kom je meer te weten over de geraffineerde productiemethoden van glas in de oudheid.

Eerste stap naar massaproductie

In Egypte werd al in de 15de eeuw voor Christus glas geproduceerd. Om een kern van klei werden half gesmolten draden van verschillende kleuren glas gewonden, een techniek die eeuwenlang werd toegepast voor het maken van flesjes. Een belangrijke stap in de glasproductie vond plaats in de tweede eeuw voor Christus toen gegoten en gepolijste kommen hun intrede deden in het huishouden. Ze werden gemaakt door een plaat heet glas over een bolle opstaande vorm te plaatsen en de zwaartekracht zijn werk te laten doen. De mal of vorm kon vaker worden gebruikt en daarmee was de eerste stap naar massaproductie gezet.

Dadelflesje

Met name in de Romeinse tijd was glas niet weg te denken uit het dagelijks leven, vergelijkbaar met plastic in de huidige tijd. Wijn en olijfolie werden in grote flessen bewaard, lekker geurende olie in flacons. Er waren allerlei soorten drinkglazen en prachtige figuren van glas sierden deurposten en meubels. Midden eerste eeuw voor Christus is de techniek van het glasblazen, waarschijnlijk bij toeval ontdekt. De eerste geblazen flesjes hadden een simpele vorm die lijkt op een reageerbuis met een soort ballon aan de dichte kant. Al snel ontwikkelde deze techniek van het glasblazen zich en waren de glasblazers in staat om prachtige kannen, flessen, bekers en kommen te blazen. Een volgende stap na de ontdekking van het glasblazen, was het gebruik van een vorm of mal bij het blazen. Zo is bijvoorbeeld een flesje in de vorm van een dadel in de tentoonstelling te zien. Van een echte dadel werd een mal gemaakt waar het glas in geblazen kon worden. Met deze techniek waren de mogelijkheden onbeperkt. De tentoonstelling illustreert dat uitbundig.

Kernreactor en röntgentechnieken

Voor de tentoonstelling Van Glas zijn verschillende objecten onderzocht in samenwerking met de TU Delft. Met nieuwe, natuurwetenschappelijke methoden bogen wetenschappers zich over de exacte samenstelling en het maakproces van glazen voorwerpen uit de oudheid. Ze maakten daarbij gebruik van een kernreactor en van röntgentechnieken. Daarnaast vond in het Allard Pierson bijzonder onderzoek plaats door middel van fotografie in een speciale koepel met 64 ingebouwde LED-lampjes. De minuscule productiesporen die aan het licht kwamen hebben verschillende technische vragen beantwoord. In de tentoonstelling zijn de onderzoeksresultaten te zien.

Kunstenaars 

In aanvulling op de antieke voorwerpen van glas zijn er werken van twee hedendaagse kunstenaars te zien. Bert Frijns (1953) en Emmy van de Grift (1998) lieten zich inspireren door glasmakers uit de oudheid. Van de Grift ging speciaal voor de tentoonstelling aan het werk in de glasstudio in Leerdam.

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie (uitgeverij WBOOKS) waarin niet alleen de catalogus van de collectie in het museum is opgenomen maar ook een aantal artikelen over de technische onderzoeken en de geschiedenis van de collectie.