Tentoonstelling: Boven het maaiveld

Spraakmakende ontdekkingen van 25 jaar Nederlandse archeologie

In Boven het maaiveld zie je de meest opvallende en spraakmakende ontdekkingen van 25 jaar Nederlandse archeologie (2000-2025), met bijzondere vondsten uit het hele land, van Maastricht tot Texel. De tentoonstelling presenteert meer dan vijfhonderd objecten, die afkomstig zijn van zo’n tweehonderd vindplaatsen. De voorwerpen zijn bij opgravingen letterlijk ‘boven het maaiveld’ gekomen en steken er figuurlijk bovenuit door hun betekenis en waarde. Alle Nederlandse provincies zijn vertegenwoordigd, inclusief de Caribische eilanden van de ABCSSS-groep. Ook alle soorten opgravers komen voorbij, van overheidsinstanties tot detectorzoekers en vrijwilligers.

Elke vondst zijn eigen waarde

Alle vondsten en voorwerpen in de tentoonstelling hebben een speciale waarde. Dat kunnen bijzonder mooie objecten zijn, voorwerpen die uniek zijn in hun soort, of objecten die op een bijzondere manier zijn gemaakt. Maar soms is ook de vindplaats speciaal: wat doet een Japans bord in een beerput? Waarom liggen er botten van een leeuw op het Haagse Binnenhof, of een orka-bot in de slotgracht van een kasteel? En wat levert een scheepswrak uit de zeventiende eeuw aan bijzondere informatie op? Andere voorwerpen roepen emoties op, bijvoorbeeld door hun verbinding met pijnlijke geschiedenissen, zoals de Tweede Wereldoorlog. Persoonlijke bezittingen uit Kamp Westerbork en van de Cariben getuigen hiervan, terwijl bijvoorbeeld een liefdesring juist liefde en tederheid symboliseert.

Van oudste stoel tot nieuwste technologie

Archeologische vondsten vertegenwoordigen dus verschillende waarden. De nieuwswaarde speelt vaak ook een grote rol: welke halen het journaal of komen in de krant? Hierbij gaat het meestal om de oudste of unieke objecten: de oudste stoel, een schatkaart of een telescoop. Ook nieuwe technologieën komen aan bod in Boven het maaiveld. In combinatie met andere wetenschappelijke disciplines kan dit leiden tot spectaculaire nieuwe inzichten over een vondst. In de tentoonstelling is verder aandacht voor het opgraven zelf, voor objecten met een specifieke historische waarde (zoals wrakvondsten of munten) en voor voorwerpen die met een metaaldetector zijn gevonden.

Onderzoek, kennis en inzicht

Archeologen kijken naar het verleden, maar leven in het heden. Waarom is een archeologische vondst belangrijk of waardevol voor onze samenleving? Wat draagt het bij aan onze kennis over het verleden? Boven het maaiveld gaat daarom ook over onderzoek, kennis, nieuwe perspectieven en persoonlijke betrokkenheid. Mede door nieuwe inzichten over identiteit, gender- en statusverschillen bijvoorbeeld, wordt tegenwoordig anders gekeken naar grafgiften en blijkt DNA-onderzoek verrassende gegevens op te leveren.